Karadan Havaya Füze
Karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.
Karadan havaya füze sistemleri ilk olarak II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından geliştirilmeye başlamış olup Soğuk Savaş döneminde 1950’lerin ikinci yarısında Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve Birleşik Krallık gibi büyük güçler tarafından kullanılmaya başlandı. Zamanla karadan havaya füzeler uçaksavar toplarının yerini almış olup günümüzde çoğu ülkenin ordusunda kullanılmaktadır.
İlk karadan havaya füze Nazilerin Wasserfall füzesi olup ilk operasyonel füze sistemi ise ABD yapımı Nike Ajax’tır. Sovyet yapımı S-75 Dvina en çok üretilen karadan havaya füze sistemidir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan modern sistemler ise Patriot ve S-300 gibi hava savunma sistemler, SM-6 gibi donanma füzeleri ve Stinger ve Strela-3 gibi taşınabilir hava savunma sistemleridir.
S-400
S-400 Triumf (Rusça: С-400 “Триумф”NATO kod adı: SA-21 Growler), orta menzilli hava savunma sistemi S-300’den geliştirilmiş yeni nesil Rus yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.S-400 1979’da S-300’ün ortaya çıkmasından hemen sonra 1980’lerin başında o zamanki adıyla Almaz Merkezi Tasarım Bürosu tarafından (günümüzde Almaz Bilimsel Endüstriyel Şirketi) Sovyetler Birliği’nde geliştirilmeye başlanmış ve gelişim süreci SSCB’nin dağılması nedeniyle uzun bir evrim olmuştur. S-400’ün S-300 sistemlerinden en önemli farkı daha fazla hedefi aynı anda takip edebilmesi ve gelişmiş elektronik karşı tedbirlere sahip olmasıdır. Ayrıca S-400’de kullanılan radarlar hafif radar izine sahip olan ve hayalet uçak tabir edilen hedefleri takip edebilme yeteneğine sahiptir. S-400 sistemine şu ana kadar pek çok devlet ilgi göstermiş olmasına rağmen Çin Halk Cumhuriyeti ve Türkiye haricinde yabancı bir ülkeye satış gerçekleşmemiştir.
Füzeler
S-400’ün kullandığı füzeler Rus Hava Kuvvetleri’nin mevcut hava savunma sistemlerini azaltma programına paralel olarak kısa, orta ve uzun menzillerde aynı anda kullanılabilecek değişik füzelerden seçilmiştir.
Orta menzilli 9M96 füzesi aktif radar güdümlü bir füze olup 120 km menzile sahiptir ve hedefi vurma kabiliyeti uçaklara karşı 1 üzerinden 0.9 ve insansız uçaklara karşı 0.8 olarak hesaplanmıştır. Bu füzenin bir üst türevi olan 48N6DM 30 Nisan 2004 tarihinde Kapustin Yar test merkezinde test edilmiştir.
Uzun menzilli yeni bir füze olan 40N6 400 km menzile sahiptir (MIM-104 Patriot ve S-300’ün iki katı) ve yarı aktif – aktif güdümle hedefe yönlendirilebilir. Bu füzenin hedefleri AWACS erken uyarı uçakları, sinyal karıştırıcı uçaklar ve balistik füzelerdir. Füzenin hızı olan 4.8 km/saniye (17280 km/saat) aynı hızda hareket eden hedefleri vurmasını sağlar.
Radarlar
S-400’ün radarları S-300 sisteminde kullanılan 64N6 ve 76N6 radarlarının gelişmiş bir türevi olan 96L6’dır. S-400 komuta merkezi aynı anda 6 bataryaya komut verebilir ve her batarya 12 fırlatma aracına komuta eden bir 96L6 radara sahiptir. Bu radarlar hayalet uçak tabir edilen hedefleri izleme ve bu hedeflere kilitlenme yeteneğine sahiptir. Gelecekte 96L6 radarların daha da geliştirilmesiyle 500-600 kilometreye kadar etkili olacakları düşünülmektedir.
Kullanan Ülkeler
1- Rusya: 2009 senesi itibarıyla iki tabur konuşlanmıştır. 2011 yılında Moskova’nın kuzeyine iki tabur daha yerleştirilmiştir. (bir S-400 taburu minimum 8 fırlatıcı ve 32 füzeden oluşur). Rusya’nın uzak doğusunda ve Japonya’nın kuzeyindeki Kuril Adaları bölgesine de S-400 sistemleri yerleştirileceği açıklanmıştır.
Patriot
MIM-104 Patriot (Phased-Array TRacking and Intercept Of Target), ABD Raytheon Company yapımı uçak savar füzesidir.
Özellikleri
Uçaklara olduğu kadar, taktik balistik füzelere karşı da kullanılabilmektedir. Körfez Savaşında Irak’ın elindeki Scud füzelerine karşı pek bir etkisi olmamıştır. Track Via Missile (Füze Güdüm Sistemiyle İzleme) Tam güdümlüdür. Mobil ve sâbit rampadan kullanılabilir. Çok fonksiyonlu AN/MPQ 53 radarı mevcuttur. Amerika, Körfez Savaşında, Türkiye, İsrail ve Suudî Arabistan’daki önemli sanayii merkezlerini, limanları ve diğer stratejik yerler dâhil yerleşim merkezlerini korumak için Patriot ve Hawk füze bataryalarını kullanmıştır. Bu savaşta Patriot, Hawk ve E-3 Awacs sistemleri birbirlerini tamamlayarak bölge savunması görevini yerine getirmişlerdir. Esas İtibariyle hava savunmasının sevk ve idâresini yapan Patriot atış ünitesi, diğer ana parçalardan ayrı olarak görev yapmaktadır. Normal olarak sistem bilgi koordinasyon merkezi aracı tarafından kontrol edilen bir taburda birleştirilmiş altı üniteli gruplar hâlinde kullanılmaktadır.
Başarı Oranı
Körfez Savaşı’nda Irak’tan gelebilecek olası tehditlere karşı çevresinde bulunan ülkelere yerleştirilen Patriot’lar, özellikle İsrail ve Suudi Arabistan’da etkin olamamışlardır. Irak’tan gelen SCUD ve Al Hussein füzelerini durdurmakta yetersiz kalan Patriot’ların, Suudi Arabistan’da %80, İsrail’de ise %50 oranında başarılı olabildikleri belirtilmiştir. Bu başarı oranlarının Suudi Arabistan ve İsrail hükümetleri tarafından sansürlenmek istediği ve gerçek başarı oranının Suudi Arabistan’da %70, İsrail’de ise %40 olduğu belirtilmiştir.
Kaynak: http://www.wikipedi.org
